تاریخچه پیدایش صنعت دام و طیور در ایران

پیدایش جنس گالوس که اجداد پرندگان اهلی امروزه می باشند و در حال حاضر نیز به صورت وحشی در جنگلهای موطن خود یافت می شوند به 8 میلیون سال قبل تخمین زده  می شود ،حال آنکه وجود مرغ اهلی بین 2تا6 هزار سال قبل از میلاد مسیح در کشور هندوستان و چین ثابت شده است.
در آن زمان از پرندگان بیشتر برای راه اندازی جنگ بین آنها و تفریح استفاده می شده است،بامهاجرت اقوام آریایی به فلات ایران در حدود هزار سال قبل از میلاد ،مرغ به ایران نیز وارد شد. در زمان ساسانیان مصرف گوشت مرغ و سایر طیور ویژه درباریان بود.
تا قبل از حمله اسکندربه ایران ،اروپاییان با مرغ آشنا نبودند و طبق مدارک موجود حدود 800 سال قبل از میلاد، یونانیان در ایران با مرغ آشنا شده و به همین دلیل یوناییان به مرغ پرنده پارتی می گفتند .تصور بر این است که گسترش نگهداری طیور به سمت اروپا از طریق هندوستان صورت گرفته و گسترش آن به قاره آمریکا ابتدا با استیلای اسپانیاییهاو سپس مهاجرت انگلیسیها ،فرانسویها و هلندیها به آن قاره صورت گرفته باشد.
در کشور ایران مرغداری تا قبل از سال 1331به صورت صنعت نبوده و بر اساس آمار موجود تعداد 8/31 میلیون قطعه انواع ماکیان و آن هم به صورت سنتی در منازل روستایی نگهداری می شد.
در سال 1333سازمان دامپروری جهت وارد نمودن نژادهای نیو همشایر، پلیموت سفید ،ردایلند و گل باقلایی به ایران اقدام کرد ،ولی به دلیل عدم آگاهی و ورود بیماریهای شایع و عدم توانایی کنترل این بیماریها موجبات دلسردی و رکود صنعت مرغداری در ایران  فراهم شد.  
در سال 1334کارشناسان موسسه رازی موفق به ساختن واکسن موثر بر علیه نیوکاسل گردیدند و در سال 1339توسط شرکت نارمک ، تخم مرغ جوجه کشی وارد ایران گردید،ولی به دلیل عدم آشنایی به سیستمهای جدید و نیز تکنیک ضعیف ماشینهای موجود و در نتیجه عدم بازدهی مطلوب ،این مورد نیز متوقف گردید.
به طور کلی سرعت رشد پرورش طیور در ایران از سال 1341 به بعد می باشد،که در آن زمان ظرفیت ماشینهای جوجه کشی شرکت نارمک به 5/2میلیون تخم در سال رسید
در سال 1342وزارت کشاورزی و بخش خصوصی شروع به تولید گله های مرغ مادر نمودند.
د رسال 1351شرکت ماکیدام با ظرفیت تولید 8 هزار تن تخم مرغ  و 24000تن گوشت مرغ  و 226300تن خوراک مرغ تاسیس گردید و در سال 1353مجتمع عظیم سیمرغ برای تولید گوشت مرغ ، تخم مرغ و غذای مرغ  مجهز به تشکیلات مرغ مادر ، جوجه کشی و تولید جوجه یک روزه و تشکیلات کشتارگاه و سردخانه ها در تهران ، اصفهان ، کرمان ، یزد و خراسان به صورت مجموعه ای زنجیره ای به فعالیت پرداخت ، به طوری که به عنوان یکی از موسسات منحصر به فرد در خاورمیانه درآمد.
در سال 1355 کشتارگاه و تشکیلات بسته بندی و ذخیره تخم مرغ پردیس در کرج با ظرفیت تولید 45 تن  گوشت مرغ در روز و ذخیره 60 تن بوجود آمد و در سال 1356برای اولین بار اجداد تخمی توسط شرکت مرغک وارد ایران شد.
همچنین در سال 1361تشکیلات تولید لاینهای گوشتی توسط وزارت کشاورزی در بابل کنار مازندران شروع به فعالیت نمود و این طرح در سال 1370به بهره وری زسید.و در سال 1362 مجتمع پرورش اجداد گوشتی در موسسه زیاران وابسته به وزارت کشاورزی در نزدیک قزوین به جود آمده و در سال 1371به بخش خصوصی نیز اجازه فعالیت در زمینه پرورش اجداد گوشتی داده شد.
در نهایت همواره به دلیل در اختیار نداشتن منابع علمی کافی ،صنعت طیور ایران در زمینه تامین تخم مرغ جوجه کشی ،دارو ،واکسن و غذا به شدت وابسته به واردات و صرف منابع ارزی کشور بوده است.
ولی امروز به دلیل اقدامات بسیار جهت کسب دانش لازم و وجود کارشناسان متخصص و متعهد در این امر شاهد رشد چشمگیری در همه زمینه ها بوده ایم.
شایان ذکر است طبق آمار موجود جهانی در سال1997ایران از نظر تولید گوشت در رده چهاردهم قرار دارد.

منبع:http://mazraehdar.mihanblog.com/post/5407