افزایش بازده خوراک در دام ، طیور و آبزیان

 با اجازه دوستان چند دقیقه ای در خصوص فرآوری خوراک صحبت می کنم. امیدوارم که مطالب ارائه شده مفید باشه و دوستان اشکالات بنده را اصلاح نمایند.

مدت طولانی هست که متخصصین تغذیه به دنبال راهکاری برای افزایش بازده خوراک در دام و طیور هستند.

از جمله راهکاری های ارائه شده بحث فرآوری اقلام خوراکی مورد استفاده در تغذیه دام و طیور هست که در گذر زمان روش های مختلفی ارائه شده در یک تقسیم بندی کلی مواد خوراکی خریداری شده برای ساخت خوراک های ترکیبی(‌دان آماده) به شرح زیر می باشد.

غلاتی مثل ذرت زرد، جو، گندم و …

محصولات فرعی آسیاب غلات: مثل سبوس گندم، گلوتن ذرت،‌ گلوتن گندم و …

مکمل های پروتئینی گیاهی: بذر کتان، گلرنگ، آفتابگردان، سویا و ….

مکمل های پروتئینی حیوانی: پودر ماهی، پودر گوشت، پودر گوشت و استخوان، پودر خون  ،ملاس...

مخلوط مواد معدنی، نمک و مکمل های ویتامینه.

مواردی که در بالا ذکر شد مواد خوراکی هست که بطور معمول جهت تهیه خوراک دام و طیور استفاده میشه. که بخش قابل توجه اون دانه های غلات هست

روش های فرآوری دانه های غلات رو میشه به چند صورت تقسیم بندی کرد:

تقسیم بندی براساس رطوبت

الف : روش های فرآوری خشک

از جمله:

پوسته زدایی

غلطک زدن خشک

کرامبل کردن

میکرونیزه کردن

آسیاب کردن

پلت کردن

پاپینگ کردن و

روستینگ کردن

روش های فرآوری مرطوب:

خیساندن در آب

غلطک زدن با بخار

ورقه کردن با بخار

ژلاتینه کردن

پخت با فشار

پلت کردن با بخار

و حجیم کردن

یک دسته بندی دیگه هم در خصوص فرآوری وجود داره که عرض می کنم خدمتتون

تقسیم بندی براساس حرارت

روش فرآوری سرد:

کراکینگ

آسیابکردن

کرامبل کردن

اکستروژن کردن

خیساندن در آب

پوسته زدایی

روش فرآوری داغ:

غلطک زدن با بخار

ورقه کردن

پخت با فشار

حجیم کردن

ژلاتینه کردن

پاپینگ

پلت کردن

روستینگ

و میکرونیزه کردن

روش هایی که برای فرآوری خوراک دام و طیور استفاده میشه، همین مواردی بود که عرض کردم

باتوجه به اینکه در کشور ما به طور معمول خوراک دام و طیور به صورت پلت تولید میشه، به بحث پلت کردن می پردازم در پلت کردن خیلی مهم هست که پلت تولیدی دارای قوام  مناسب و شکیل باشه. به عبارتی دارای خاکه خیلی کمی باشه. برای همین در زمان تنظیم یک فرمول غذایی برای تولید در کارخانجات خوراک دام باید به بحث پلت پذیری خوراک توجه نمود. تقریباً هر ماده خوراکی رو میشه با شرایط و تجهیزات مناسب به شکل پلت فرآوری کرد. اما اختلافات قابل توجهی بین کیفیت های پلت وجود داره.

---

بنابراین اطلاع داشتن از یکسری متغیرهای موثر برکیفیت پلت مثل:‌فیدر، دما،‌بخار ،‌دای و غیره برای تولید محصولی با کیفیت لازمه حالا اجزای خوراکی که بر کیفیت پلت اثر گذارن به عبارتی به دو دسته تقسیم میشن

موادی که بصورت طبیعی یا سنتتیک به پلت شدن کمک می کنن

اجزایی که ضد پلت هستن و کیفیت پلت به مقدار اونا در جیره بستگی داره

مواد طبیعی که به کیفیت پلت کمک می کنند و دارای ارزش تغذیه ای هستند و به بهبود کیفیت پلت کمک می کنن

مثل ملاس

کنجاله دانه کتان

مواد سنتتیک مثل بایندرها

روغن ها مواد ضد پلت محسوب میشن

و قوام پلت رو دچار مشکل می کنند.

بایندرها مثل بنتونیت.

خوب حالا به مواد ضد پلت بپردازیم

مواد خوراکی زیاد هست که ارزش غذایی بالایی دارن، اما باعث افت شدید کیفیت پلت میشن

مثل چربی ها ، پودر گوشت و از این قبیل

در مورد اینکه  فرق جیره فارمی با کارخانه ای در چیست چیه؟

باید عرض کنم شما در جیره ای که برای فارم می نویسید،‌ خوراک در نهایت بصورت مش تولید میشه

و اصلا بحثی برای پلت پذیری ندارین مثلا شما پودر ماهی یا روغن رو خیلی راحت می تونید در فرمولتون لحاظ کنید. اما این مواد رو در فرمول کارخانه نمی تونید به راحتی لحاظ کنید بعد از اینکه فرمول خوراک و نهاده مورد نظر آماده شد. فرآوری خوراک شروع میشه قطعا این اتفاق می افته. این ایراد به پروبیوتیک ها هم وارده. پس باید از پروبیوتیکی استفاده بشه که بصورت اسپور تهیه شده در کارخانجات خوراک دام. برای اقلام خوراکی سیلوهای مشخصی وجود داره . سیلوهای فلزی با قابلیت چرخش مواد، هوادهی و کنترل نقطعی دما و رطوبت یا سیلوهای زمینی که به سیلوهای بتی یا کندویی معروف هستند. اقلام خوراکی از سیلوهای مرکزی به سیلوهای روزانه در برج تولید انتقال داده میشه و در سیلوهای مخصوص نهاده ها ذخیره میشن. بچ گیری انجام میشه و مواد برای اولین مرحله فرآوری فرستاده میشن اولین مرحله آسیاب شده هست.

مواد بعد از آسیاب شدن وارد دستگاه میکسر شده و در زمان مشخصی مبا هم میکس شده و برای مرحله بعد فرستاده میشن. بعد از سپری شدن مرحله اول که آسیاب و میکس شدن هست خوراک مش وارد دستگاه کاندیشنر می شود. در دستگاه کاندیشنر بخار آب تزریق شده و حرارت و رطوبت سبب فرآوری خوراک می شه. در دستگاه کاندیشنر ملاس هم تزریق میشه. بسته به نوع دستگاه ها. طول کاندیشنر ها و تعداد کاندیشنر در هر کارخانه متفاوت هست. نشاسته خوراک طی عمل کاندیشنینگ ژلاتینه میشه که این عمل باعث افزایش قابلیت هضم خوراک میشه. بعد از کاندیشنر خوراک وارد دستگاه پرس پلت شده و به صورت پلت در می آید البته بسته به نوع خط تولید دستگاه های دیگه ای هم در خط تولید می تونه وجود داشته باشه از جمله دستگاه پخت و فرآوری

که این دستگاه می تونه تکمیل کننده عمل ژلاتیناسیون بوده و میزان قارچ، کپک و سالمونلا موجود در خوراک رو به صفر نزدیک کنه. دستگاه هایژنایزر در هر کارخانه ای وجود ندارد. بسته به نوع خوراک، دای انتخاب شده و روی دستگاه پرس پلت نصب می گردد. مثلا برای خوراک های دام از دای های 6 و 8 و … استفاده میشه و برای خوراک طیور از دای های 1.8 و 2 و 2.5 و 3 استفاده میشه به جهت اینکه خوراک تولید شده دارای رطوب زیاد و دمای بالا هست باید از دستگاه کولر عبور کنه تا رطوبت و دمای اون به حد استاندارد برسه. پلت تولیدی بعد از طی کردن مرحله کولر آماده  بسته بندی هست

پروسه تولید رو سعی کردم خلاصه توضیح بدم که وقت دوستان گرفته نشه.

مهندس ایمان احمدی صنوبری

متخصص تکنولوژی خوراک دام و طیور

منبع : سایت علوم دام و صنایع خوراک